Δεκαεπτά συμμετέχουσες/-οντες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και της Κύπρου συναντήθηκαν για να συζητήσουν το διήγημα της Έλενας Πέγκα «Δέρμα» (από τη συλλογή διηγημάτων Σφιχτές ζώνες και άλλα δέρματα — εκδ. Άγρα 2011). Τέσσερις εξ αυτών προσφέρθηκαν να διαβάσουν το κείμενο ανά ζεύγη, κι έτσι να ζωντανέψουν το διάλογο των δύο χαρακτήρων του διηγήματος με το προσωπικό τους ηχόχρωμα και τον δικό τους ρυθμό ανάγνωσης. Η σύντομη φόρμα του διηγήματος (μόλις μία σελίδα) καθώς και το κατά κοινή ομολογία «επιφανειακό» θέμα συζήτησης των δύο προσώπων (η Αμερική του Μάικλ Τζάκσον που άλλαξε το χρώμα του δέρματός του και της γυναίκας-γάτας με τις 59 πλαστικές, αλλά και κάθε λογής παράξενο που διαβάζει κανείς στα περιοδικά) προκάλεσαν αρχικά ποικίλες αντιδράσεις και προβλημάτισαν τόσο ως προς τη δομική όσο και τη νοηματική πληρότητα του κειμένου. Συζητήθηκε η ηθική διάσταση των ιατρικών παρεμβάσεων στην επιφάνεια του σώματος και ο φόβος της αλλοτρίωσης που επιφέρει η συνάντηση με το «άλλο», το διαφορετικό, το γκροτέσκο. Η συζήτηση επεκτάθηκε στη γενετική ιατρική και τις εκβάσεις της στην αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, καθώς και στην αέναη επανεφεύρεση του εαυτού (όπως και της χώρας «Αμερικής») ως ταυτόσημη της ποπ κουλτούρας ή, ακόμα, και της προσπάθειας κατάκτησης μιας ουτοπικής—και απελευθερωτικής—ετερότητας. Η επιθυμία κυριαρχίας πάνω στο δέρμα ως πεδίο σκηνοθεσίας και κοινωνικής επιτέλεσης του εαυτού αποτέλεσε σημείο αντιπαράθεσης που συνοψίζεται ως εξής: εναντίωση στη φύση ή ανάδειξη της ουσίας των πραγμάτων; Ή, μήπως, απλώς μία ψευδαίσθηση;
Στην ερώτηση «πώς θα σκηνοθετούσατε αυτό τον διάλογο;» η ομάδα ανταποκρίθηκε ευφάνταστα και συγκινητικά: σε ένα κομμωτήριο για να περάσει η ώρα× στο αστικό λεωφορείο και την αναπόφευκτη εγγύτητα με τον άλλο στην οποία εξαναγκάζει ο συνωστισμός× στην αίθουσα αναμονής στα επείγοντα ενός νοσοκομείου, περιμένοντας αποτελέσματα, προσπαθώντας να νικήσουν την κούραση και την αγωνία× σε ένα καφενείο στους Μολάους της Λακωνίας και των ξενιτεμένων περιμένοντας το ΚΤΕΛ και μιλώντας για όσα είδαν στη μακρινή Αμερική× στο θάλαμο της χημειοθεραπείας, για να νιώσουν ότι είναι ακόμα ζωντανοί. Έτσι η «σαχλοσυζήτηση» των χαρακτήρων του διηγήματος, μέσα από αυτή την επεξεργασία, ξαναειδώθηκε ως μηχανισμός επιβίωσης, ως επαναφορά στο «εδώ και τώρα» και ως αντίδοτο στο φόβο και τη μοναξιά. Κάποια μέλη μάλιστα επιβεβαίωσαν τούτο ακριβώς: «διαβάζοντας [το κείμενο] πάλι, είδα τους χαρακτήρες, μπήκα βαθύτερα».
Το θέμα στο οποίο τα μέλη της ομάδας κλήθηκαν να ανταποκριθούν γραπτώς ήταν: «Γράψτε για τη φορά που είδατε κάποιον να αλλάζει». Μίλησαν για το περιβάλλον ως προέκταση του ίδιου του δέρματός μας που κακοποιείται (κι αυτό) ανελέητα× για όλα εκείνα που αλλάζουν μέσα μας και μας θωρακίζουν απέναντι στους φόβους μας× και για τις αλλαγές εκείνες που έρχονται στη ζωή μας σαν κομήτης και μας ωθούν σε αναγκαστική—και συχνά οδυνηρή—επανεκκίνηση.
Σας προσκαλούμε να μοιραστείτε τα γραπτά σας μαζί μας παρακάτω.
Καλούμε όλες και όλους που συμμετείχατε να μοιραστείτε όσα γράψατε κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μας παρακάτω (“Leave a reply”) και να κρατήσουμε αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα συζήτησή μας ζωντανή, υπενθυμίζοντάς σας, βεβαίως, ότι αυτή είναι μια δημόσια πλατφόρμα και η πρόσβαση ανοιχτή στο κοινό.
Θα θέλαμε να μάθουμε περισσότερα για την εμπειρία σας με αυτές τις συνεδρίες. Αν το επιθυμείτε, παρακαλούμε αφιερώστε λίγο χρόνο σε μια σύντομη έρευνα δύο ερωτήσεων!
Ακολουθήστε τον σύνδεσμο: https://tinyurl.com/nmedg-survey
Έχεις πάει στην Aμερική;
Όχι. Ωραία είναι;
Nαι.
Για μένα η Aμερική είναι ο Mάικλ Tζάκσον. Aπό μαύρος θέλησε να γίνει λευκός και κατέστρεψε πάνω του καθετί που του θύμιζε την προέλευσή του. Έγινε αυτός ο δημιουργός του εαυτού του.
Kαι οι τραβεστί κάτι παρόμοιο κάνουν.
Nαι.
Yπάρχει και η άλλη η Αμερικάνα η Bίλντενστάϊν που ήθελε να μοιάσει με γάτα και το κατάφερε. Mετά από 59 χειρουργικές επεμβάσεις. Tην έχεις δει;
Πού;
Στα περιοδικά.
Όχι. Πώς είναι;
Tρομακτική. Mοιάζει με γάτα.
Tο δέρμα του ανθρώπινου σώματος αν απλωνόταν οριζοντίως θα κάλυπτε ένα διπλό κρεβάτι.
Tο έχεις δει;
Πού;
Στα περιοδικά.
Στα περιοδικά;
Όλα υπάρχουν στα περιοδικά.
Έλενα Πέγκα, «Δέρμα» (Σφιχτές Ζώνες και Άλλα Δέρματα. Άγρα, 2011)
Connections in Narrative Medicine 